VERSCHIL TUSSEN PADDENSTOELEN EN SCHIMMELS
Heb je wel eens nagedacht of er verschil is tussen paddenstoelen en schimmels? Of je een paddenstoel nu in het bos ziet groeien tussen de bomen, of dat ze op je bord liggen als onderdeel van een gezonde maaltijd: deze paddenstoelen zijn schimmels. Maar niet alle schimmels zijn paddenstoelen. Hoe dat in elkaar steekt, kortom, wat het verschil is tussen paddenstoelen en schimmels, leggen we uit in deze blog.
De onderverdeling van organismen
Er zijn ontelbaar veel soorten levende wezens op aarde. Van de kleinste mier tot olifanten, gorilla’s en mensen. Om een beetje overzicht te kunnen houden over alles dat leeft, hebben mensen een indeling gemaakt om wezens in onder te brengen. Dit wordt taxonomie genoemd. Het was Linnaeus die hier in de 18e eeuw baanbrekend werk in heeft verricht.
De indeling in verschillende rangen in gebaseerd op anatomie en morfologie van dieren en planten. Virussen zijn geen levende wezens en worden niet ondergebracht in een van de verschillende rangen. De hoogste rang is domein, de laagste is soort. Er zijn acht primaire rangen:
- Domein
- Rijk
- Stam
- Klasse
- Orde
- Familie
- Geslacht
- Soort
Hoewel je misschien niet bekend bent met taxonomie, heb je vast wel gehoord van het rijk der dieren en het rijk der planten. Maar er is dus ook een rijk van de schimmels. Elk rijk kan onderverdeeld worden in stammen, families, geslachten en soorten. De mens behoort bijvoorbeeld tot het geslacht homo en de soortnaam is sapiens. Tegenwoordig is er nog maar een soort mens, maar in een ver verleden waren er nog andere soorten binnen het geslacht homo. Denk maar aan homo neanderthalensis (de Neanderthaler), homo erectus en homo habilis. Deze soorten zijn echter allemaal uitgestorven.
Taxonomie van schimmels
Binnen de schimmels kan ook een dergelijke indeling gemaakt worden, alleen behoren zij dus tot een ander rijk. Dit rijk der schimmels wordt onderverdeeld in acht stammen. Schimmels zijn alomtegenwoordig: in de bodem, het water en in de lucht. Het zijn soms eencellige wezens, maar kunnen ook grote draden zijn die in de vorm van een netwerk zijn gegroeid (het mycelium). Er zijn al zo’n 100.000 soorten ontdekt, maar waarschijnlijk is dit maar 5% van het werkelijke aantal op aarde. Maar dit geeft nog geen antwoord op de vraag, wat het verschil is tussen schimmels en paddenstoelen.
Hoe verschillen paddenstoelen van schimmels?
Zoals je eerder kon lezen is er het rijk van de schimmels. Er zijn acht stammen schimmels:
- Microsporidia
- Chytridiomycota
- Zygomycota
- Blastocladiomycota
- Neocallimastigomycota
- Glomeromycota
- Ascomycota
- Basidiomycota
Een schimmel behoort alleen tot een soort als hij in staat is om samen met een soortgenoot vruchtbare nakomelingen te krijgen. Er zijn enorm veel verschillende soorten schimmels en binnen de soorten zijn ze ook nog eens heel divers. De eerste zes stammen die hierboven genoemd zijn, zijn slechts klein. De bekendste schimmels vallen onder de ascomyceten en de basidiomyceten. Voorbeelden van ascomyceten zijn bijvoorbeeld de kwastschimmel, bakkersgist, de truffel en broodschimmel.
En paddenstoelen, deze behoren tot de basidiomyceten. Het zijn schimmels die paddenstoelen vormen. Echter, het is een feit dat lang niet alle schimmels paddenstoelen produceren. Dat is dus maar een klein gedeelte van de schimmels dat dit doet. De paddenstoelen die je in het bos ziet groeien of die je eet, zijn dus Basidiomyceten, een bepaalde stam van schimmels.
Schimmels: nuttig of schadelijk?
Waarschijnlijk zijn er wel 2 tot 3 miljoen verschillende soorten schimmels, maar er zijn er nog maar zo’n 100.000 ontdekt en beschreven. Van al deze schimmels zijn er ongeveer 2000 die we als mensen kunnen eten. 1% hiervan wordt gecultiveerd of in het wild geoogst. Deze hebben een aangename smaak of brengen voordelen met zich mee voor onze gezondheid.
Schimmels vervullen een belangrijke rol in de natuur. Ze helpen organisch afval af te breken en kunnen een symbiotische relatie aangaan met andere soorten. Schimmels produceren enzymen om materiaal in de omgeving af te kunnen breken (zowel levend als dood materiaal). Zo kunnen ze zetmeel, cellulose en lignine omzetten en dit gebruiken ze zelf weer als energie en bouwstoffen.
Schimmels zetten op deze manier organisch materiaal o.a. om in de elementen koolstof, zwavel, fosfaat en stikstof. Hierdoor spelen ze een belangrijke, onmisbare rol in de natuur. Maar schimmels kunnen natuurlijk ook schade veroorzaken, tenminste, in onze samenleving. Ze kunnen schade aan gebouwen veroorzaken, maar ook onze voedselgewassen infecteren, waardoor oogsten mislukken. Daarom zijn schimmels zeker niet in alle gevallen geliefd.
Hoe dan ook, schimmels zijn alomtegenwoordig. Als je in het bos loopt, kijk dan eens goed naar de bosgrond. In een brokje aarde van 10 bij 10 cm zit meer dan 10 km mycelium. Het rijk der schimmels is niet alleen mysterieus, maar ook ongelooflijk indrukwekkend. En krijg je een paddenstoel in het oog? Het is misschien wel een prachtig exemplaar en er zijn allerlei paddenstoelen met bijzondere eigenschappen (zoals paddo’s die geestverruimende stoffen aanmaken). Ze kunnen je helpen je gezondheid te ondersteunen. Maar zoals je nu weet: paddenstoelen zijn schimmels, maar schimmels die paddenstoelen produceren, zijn eerder uitzondering dan regel.
