WAT ZIJN GELUKSHORMONEN EN HOE BEÏNVLOEDEN ZE JE STEMMING?

Wanneer je een gezellige dag hebt gehad met vrienden, een mooie boswandeling hebt gemaakt, of genoten hebt van een romantisch diner met je partner, voel je je tevreden en gelukkig. Waardevolle activiteiten zorgen daarvoor, zo zou je denken. Maar niet alleen wat je doet, geeft je geluksgevoelens, stofjes in je lichaam die gelukshormonen worden genoemd spelen ook een rol. In deze blog lees je wat deze gelukshormonen zijn en wat hun invloed is op je stemming.

Wat zijn gelukshormonen en wat doen ze?

Je kent vast dat gevoel wel, na een dag die helemaal is gelopen zoals je wilde. Je hebt genoten van het mooie weer en bent er een dagje op uit gegaan. Samen met je partner heb je een leuke film gekeken en nu lig je tevreden in bed. Je voelt je voldaan, gelukkig en tevreden. Om je goed te voelen is het belangrijk leuke dingen te doen, maar dat is niet het enige dat hier een rol bij speelt. Er zijn namelijk ook een aantal hormonen die invloed hebben op je stemming: de gelukshormonen.

Deze gelukshormonen (het zijn eigenlijk neurotransmitters) worden geproduceerd in verschillende delen van het lichaam. Ze hebben een positief effect op je stemming en bevorderen gevoelens van tevredenheid, geluk, verbinding en plezier. Het leven zou maar een saaie, grijze bedoeling zijn zonder deze neurotransmitters. De gelukshormonen zijn dus behoorlijk belangrijk om te kunnen genieten van het leven.

De vier belangrijkste gelukshormonen

Er zijn meerdere gelukshormonen die ervoor zorgen dat jij je tevreden en gelukkig kunt voelen. Hieronder lees je wat meer over de vier belangrijkste.

Serotonine

Serotonine is misschien wel de neurotransmitter die de grootste impact heeft op zowel je lichamelijke als je geestelijk welzijn. Het speelt een rol bij de regulatie van belangrijke lichaamsfuncties (zoals de spijsvertering, de weerstand en de werking van enkele organen). Serotonine zorgt ervoor dat je om kunt gaan met tegenslagen en helpt het humeur in balans te houden. Wie voldoende van deze neurotransmitter aanmaakt, beschikt over een gezond zelfvertrouwen, een goed humeur en kan omgaan met kritiek. Je ondersteunt de aanmaak van serotonine door gezond te eten (met voldoende koolhydraten) en door elke dag minstens 15 minuten in de zon te zitten.

Oxytocine

Oxytocine is een van de gelukshormonen die belangrijk is voor sociale contacten. Het wordt aangemaakt als je zinvolle interacties aangaat met anderen. Je voelt je verbonden met anderen en geniet van samenzijn. Het hormoon speelt een rol bij gevoelens van empathie en vertrouwen. Het wordt ook wel het knuffelhormoon genoemd, want de niveaus in je lichaam stijgen wanneer je iemand aanraakt of een knuffel geeft. Oxytocine is eveneens van belang voor de band tussen ouders en kinderen.

Zorg dus dat je waardevolle contacten met anderen hebt om de aanmaak van oxytocine een boost te geven. Maar ook knuffelen met dieren zorgt voor een toename, dus gezellig met je hond spelen of de kat op schoot aaien is ook een goede manier!

Dopamine

Dopamine is echt een gelukshormoon. Deze neurotransmitter zorgt voor gevoelens van geluk en blijdschap. Het speelt echter ook een rol bij motivatie en doelen bereiken. Als je doorwerkt tot je een taak hebt afgerond, krijg je een boost dopamine. Dopamine speelt daarom helaas ook een rol bij verslavingen, waarbij je graag weer die positieve gevoelens wilt ervaren en daarom gedragingen snel gaat herhalen. Dopamineniveaus stijgen wanneer je iets doet dat je helpt ontspannen en waar je van geniet, zoals in de natuur wandelen, yoga doen of een boek lezen.

Endorfine

Endorfine speelt een rol bij lichamelijke activiteiten en de positieve gevoelens die je krijgt als je de grenzen opzoekt. Het is het stofje dat verantwoordelijk is voor de bekende "runner's high". Het is een natuurlijke pijnstiller, die ervoor zorgt dat je beter om kunt gaan met stress en ongemak. Eigenlijk zorgt het dus niet direct voor positieve gevoelens, maar voorkomt het negatieve gevoelens. Je kunt je niveaus van endorfines verhogen door meer te gaan bewegen, vooral duursport. Maar ook andere vormen van beweging (en seks) zijn hier goed voor.

Verstoring van de aanmaak van gelukshormonen

Zoals je hierboven kon lezen zijn er bepaalde activiteiten die de aanmaak en afgifte van gelukshormonen kunnen bevorderen. Maar het zijn natuurlijk je hersenen en bepaalde klieren die ervoor zorgen dat er van bepaalde stofjes voldoende wordt aangemaakt. Toch kan deze regulatie verstoord raken. Zo maken mensen die last hebben van angsten of depressie, minder neurotransmitters aan. Daarom voelen zij zich somber, moe en angstig.

De mens heeft hier iets op gevonden door SSRI's te ontwikkelen. Dit zijn selectieve serotonine heropname remmers. Ze zorgen ervoor dat serotonine minder snel door het lichaam weer wordt opgenomen, zodat het langer in het bloed blijft circuleren. Hierdoor kunnen klachten als angst, depressie en dwangstoornissen verminderen. SSRI's veroorzaken echter afhankelijkheid en brengen de nodige bijwerkingen met zich mee. Toch kunnen ze voor mensen met hevige klachten een goede manier zijn om deze onder controle te kunnen krijgen. 

Supplementen voor gelukshormonen

Behalve bepaalde activiteiten, kunnen ook supplementen gebruikt worden om invloed uit te oefenen op de gelukshormonen. Wil je de productie van neurotransmitters in het algemeen ondersteunen, dan is het raadzaam om magnesium te gebruiken. Dit mineraal is bij vrijwel elke stap betrokken van de aanmaak van de neurotransmitters. Er zijn verschillende medicinale paddenstoelen die de productie en activiteit van neurotransmitters ondersteunen. Dit zijn bijvoorbeeld shiitake, maitake en reishi.

Wil je de niveaus van serotonine verhogen, dan kun je bijvoorbeeld Sint Janskruid gebruiken. Dit kruid kan ervoor zorgen dat serotonine langer in het bloed blijft circuleren. Dit kan een positief effect op je stemming hebben, wat ook de reden is dat Sint Janskruid bij depressie kan worden gebruikt. In de Landracer Sleepwell thee zitten verschillende kruiden, waaronder ook Sint Janskruid. Ook kurkuma is een stof die een positief effect kan hebben op de aanmaak van serotonine en tevens dopamine.

Als laatste natuurlijke middel om je gelukshormonen een boost te geven, kun je CBD proberen. CBD is een cannabinoïde die invloed kan uitoefenen op de stemming via het endocannabinoïde systeem. Hierdoor kan CBD het niveau van neurotransmitters stimuleren of juist remmen, afhankelijk van de situatie en wat je nodig hebt.