SJAMANISME: WAT IS EN WAT DOET EEN SJAMAAN?
Sjamanisme is een religieuze stroming of techniek die draait om een centraal figuur: de sjamaan. Dat is iets anders dan bij religies rondom een god of goden zoals het christendom, hindoeisme of de islam. Want die sjamaan is een tastbare en levende persoon. Van die sjamaan wordt gedacht dat hij bijzondere krachten heeft die individuen en gemeenschappen kunnen helpen. Bijvoorbeeld door op te treden als medicijnman. Van het zijn van een healer tot kunnen communiceren met de doden en andere entiteiten en werelden: dit is wat een sjamaan allemaal doet.
De betekenis van sjamanisme
De oorsprong van sjamanisme vinden we in culturen met jagers en verzamelaars. In het sjamanisme draait het allemaal om het gebruiken van onzichtbare krachten. Zo wordt verbinding gemaakt met geesten en entiteiten om zo in hogere sferen, trance of extase te komen. Sjamanen zouden in staat kunnen zijn om die onzichtbare krachten naar onze zichtbare wereld te krijgen. Maar hun ziel zou ook hun lichaam kunnen verlaten, waarna ze in staat zijn af te reizen naar andere werelden.
Waar komt het sjamanisme voor?
Sjamanisme zien we in heel veel culturen en plekken terug. Native American stammen zoals de Ojibwe rekenden op het leiderschap van een sjamaan bijvoorbeeld. Ze legden contact met geesten en leidden ceremonies met tabak, ceremoniële rookwaren en het doen van offers. In Azië hebben sjamanen een plek (gehad) in landen als China, de Filipijnen en Indonesië. En natuurlijk zien we ze terug in allerlei culturen rond de Amazone. Zoals in Peru waar je nog vrij makkelijk Ayahuasca-ceremonies en andere rituele sessies kunt bijwonen om jezelf te healen. Maar ook dichter bij huis liepen er sjamanen rond. Voor het christendom waren het de voornamelijk vrouwelijke sjamanistische Spákona of Völva die in Noord-Europese culturen een centrale figuur waren. En waarschijnlijk ben je wel bekend met de vroegere druïden die in de tijd van de Kelten een soort magische priesters waren.
Moderne sjamanistische volkeren
Veel volkeren met sjamanistische leiders en tradities zijn al uitgestorven of van hun geloof gestapt. Al dan niet gedwongen door bijvoorbeeld christelijke overheersers. Toch zien we in sommige landen en gebieden nog wel een paar volkeren die actief leunen op een sjamaan. In het Pakistaanse Hunzagebied bijvoorbeeld. Ook bestaan er nog geïsoleerde stammen die het sjamanisme beoefenen.
Wie is een sjamaan en wat doet diegene?
Het woord sjamaan is afgeleid van ‘saman’, waarvan ‘sa’ letterlijk ‘weten’ betekent. Een sjamaan is dan ook een wijs figuur. Sjamanisme is trouwens zeker geen mannending, want ook vrouwen en andere genders zijn sjamanen. Je ziet ook geregeld dat de sjamaan tevens het stamhoofd is van een gemeenschap. Daarnaast is diegene vaak de lokale medicijnman of kruidendokter en hebben ze vaak priester-achtige taken. En kijk niet gek op als een sjamaan ook waarzeggende krachten claimt te hebben.
Een sjamaan heeft de nobele taak om vaak high te zijn, want dat is natuurlijk de kortste route naar een trancestaat. In die hogere sferen kunnen ze vervolgens geesten verjagen en andere problemen oplossen die personen of dorpen kwellen.
Ceremonies met sjamanen
De sjamaan heeft een belangrijke rol bij traditionele ceremonies, vooral vanwege diens vermogen om te werken met onzichtbare krachten en energieën. Overgangsriten bijvoorbeeld, maar ook tijdens ceremonies met psychedelica. Zoals je waarschijnlijk wel weet, kunnen psychedelische ervaringen je in contact lijken te brengen met je voorouders, geesten, aliens of mysterieuze raadgevers. De sjamaan kan de energieën van deze personen voelen en de juiste kant opsturen, terwijl jij tript op, bijvoorbeeld,Ayahuasca, kambo, cacao, Yopo, of rapé.
Nederlandse sjamanen: bestaan ze echt?
Ook in ons land vind je sjamanen, al zijn dit vaak meer goeroe-achtige personen die zichzelf die titel hebben gegeven. Je ziet dan ook vaak dat ze vooral op geld en status uit zijn, en minder op het echt helpen van mensen met effectieve oplossingen. Vaak gebruiken ze moeilijke woorden en zelfbedachte termen om wijs over te komen. Wees dus kritisch wanneer je een Hollandse sjamaan tegenkomt, en vooral wat betreft diens claims. Je ondersteunen bij een persoonlijke groei-reis moet wel lukken, maar ziektes genezen kun je beter aan artsen overlaten.
